ποίηση - λογοτεχνία - ζωγραφική
Η ίδια η υπόσταση των Παξών υποδηλώνει την έφεση στις τέχνες και τα γράμματα. Η φυσική γοητεία, η εντυπωσιακή μαγεία, το φως της αγνότητας μα και το κύμα της αναζήτησης είναι αυτά που κεντρίζουν τις αισθήσεις εκείνες και τα κέντρα του εγκεφάλου, για να αναπτυχθούν: η ποίηση, η λογοτεχνία, η ζωγραφική, οι τέχνες γενικά. Ο Γιάννης Δόικας στο βιβλίο του "Προσωπικότητες Παξών" αναφέρει πολλά από τα άτομα αυτά. Οι σπουδαιότεροι όμως είναι:
- Ο Μoυρίκης Χαράλαμπος 1806-1881. Γεννήθηκε στη Φουντάνα. Εγγονός του Κόντε Μακρή από τη μητέρα του. 'Εγραψε πολλά ποιήματα. Αγωνίστηκε για την 'Ενωση. Το 1862 εκλέχτηκε αντιπρόσωπος των Παξών στο Ιόνιο Κοινοβούλιο. Πέθανε το 1881 και τάφηκε στον 'Αγιο Ιάκωβο.
- Ο Μουρίκης Μιχαήλ. Αδελφός του ποιητή Χαράλαμπου και του επίσκοπου Διονυσίου. Ζωγράφος. 'Εργα του σώζονται στις εκκλησίες του Παντοκράτορα και του Αγίου Ιακώβου.
- Ο Ζενεμπίσης Ηλίας. Γεννήθηκε στα Ζενεμπισάτικα Γαΐου, σ'ένα υπέροχης αρχιτεκτονικής βενετσιάνικο κτίριο, με ανάγλυφες αρχιτεκτονικές παραστάσεις, δίπλα από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής των Ζενεμπίσηδων. Το 1881 εκδίδει στην Αθήνα το "Στροφαί εις την Χίον", το 1885 το "Χωρίς μάννα" στα Πορτογαλικά, το 1888 εκδίδει 14 ποιήματα στα Ελληνικά και Πορτογαλικά με τίτλο "Καιρός χαμένος". Το 1890-95 βρίσκεται στους Παξούς. Μεγάλο μέρος της ζωής του έζησε ο ποιητής στην Ελβετία, Μασσαλία, Λισσαβόνα. Πέθανε περίπου το 1910.
- Ο Θεόδωρος Βελλιανίτης (Σαντικλές) 1863-1934. Γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε στη Ρωσία. Δημοσιογράφος και λογοτέχνης. Το 1895 εκλέχτηκε Βουλευτής Παξών. Το 1906 ανάλαβε διευθυντής των ταχυδρομείων και τηλεγράφων. Εκλέγεται Βουλευτής Κερκύρας. Το 1924 έγινε Υπουργός Δημόσιας Εκπαίδευσης και Θρησκευτικών. Μετάφρασε Ρωσική λογοτεχνία. 'Εγραψε ποιήματα και διηγήματα. Συνεργάστηκε στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Το 1896 διατέλεσε Αντιπρόεδρος της Βουλής.
- Ο Χριστόδουλος Αρώνης (Παπανύσης) 1884-1974. Διπλωματούχος της σχολής Καλών τεχνών, καθηγητής τεχνικών, ζωγράφος και παπάς. Σπουδαίος στα τοπία, αλλά και αξιόλογος αγιογράφος. 'Εργα του υπάρχουν στη Γλασκόβη, στην Αγία Σοφία του Λονδίνου & σε πάρα πολλές εκκλησίες των Παξών.
- Ο Γεράσιμος Λύχνος 1894-1976. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1913 έκανε την εμφάνισή του στη δημοσιογραφία. Το 1922-28 διατέλεσε Διευθυντής στο Ελεύθερο Βήμα. 'Εγινε Υπουργός Τύπου και Προεδρίας. Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας. Χαρακτηριστικό βιβλίο του "Το μικρό νησί", που το υπογράφει με το ψευδώνυμο Γάιος Λάκκος.
- Ο Διονύσης Ζερμπάς 1899-1990. Πλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού και πτυχιούχος Νομικής Αθηνών. 'Εχει εκδώσει, μετά από έρευνα στο Ιστορικό Αρχείο Παξών, τα βιβλία: "Οι Παξοί υπό τους Αυτοκρατορικούς Γάλλους", "Παξινά ιστορικά σημειώματα", "Σημειώσεις για την κατοχή των Παξών", "Ποίοι είναι οι νήσοι Σύβοτα, τας οποίας αναφέρουν ο Στράβων, ο Θουκυδίδης και ο Προκόπιος", κ.ά.
- Ο Γιάννης Δόικας. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1932. Χρημάτισε διευθυντής στο Ιστορικό Αρχείο Παξών και Κερκύρας. Ακούραστος ερευνητής και μελετητής των Αρχείων, τα οποία εξερεύνησε και ανακάλυψε πολλές πτυχές της ιστορίας των Παξών, που μέχρι τώρα δεν είχαν ξεδιπλωθεί. Δεκάδες οι μελέτες του, οι ανακοινώσεις, οι ομιλίες και οι διαλέξεις. Πάρα πολλά επίσης είναι τα βιβλία, που κατά καιρούς δημοσίευσε, για την ιστορία του νησιού, όπως: "Αρχείο Παξών Α & Β", "Λίμπρο ντόρο των Παξών", "Επίσκοπος Ιωακείμ Μάστορας", "Απογραφή του πληθυσμού της Επτανήσου", "'Εγγραφα και επιστολές αναφερόμενες στους σκλάβους Παξών-Κερκύρας", "Η εκκλησία των Παξών", "Προσωπικότητες των Παξών", "ΡΑΧΟS", "Παξινά ιστορικά μελετήματα", κ.ά.
φεστιβάλ παξών
Ο Θεσμός του Φεστιβάλ ξεκίνησε το 1985. Είναι μοναδικό στο είδος του στον Ελληνικό χώρο. Σκοπός του η αναβάθμιση του νησιού, η καλλιέργεια της μουσικής αντίληψης, η τέρψη των ακροατών και η προσέλευση ποιοτικού τουρισμού. Φεστιβάλ κλασσικής μουσικής με τη συμμετοχή επώνυμων καλλιτεχνών (Λεωνίδας Καβάκος, Μαρία Αλθαία Παπούλια, Χριστόφορος Σταμπόγλης, Βίκη Γιαννούλα κ.ά.) αλλά και νέων με υποτροφίες, που αναδεικνύονται μέσα από αυτό. Η χρηματοδότηση του Φεστιβάλ γίνεται από το Paxos Festival Trust και το Υπουργείο Πολιτισμού. Στη διοργάνωση ενεργό ρόλο παίζει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παξών, που συμμετέχει στο συμβούλιο του Trust. Οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ γίνονται κάθε Σεπτέμβρη σε διάφορα σημεία του νησιού με έδρα το Δημοτικό σχολείο Λογγού.
βιβλιοθήκη
Ανήκει στο Κοινωφελές 'Ιδρυμα Παξών και στεγάζεται σε αίθουσα 100 τ.μ. στο Γάη. Ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 1956. Ο αριθμός των τίτλων είναι πάνω από 4.000 και περιλαμβάνουν βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και χάρτες. Το 90% των βιβλίων προέρχεται από δωρεές και κάθε χρόνο ανανεώνεται με νέα. Υπάρχει ολόκληρη n σειρά της Παξινής βιβλιογραφίας και πολλά σπάνια βιβλία. Ανοίγει Τρίτη και Πέμπτη 6-8 το απόγευμα, εκτός των μηνών Ιουλίου και Αυγούστου.
αθλητισμός
Το 1981 ιδρύθηκε ο Αθλητικός 'Ομιλος Παξών. Η ποδοσφαιρική του ομάδα βρίσκεται στην Α' τοπική κατηγορία. Οι Παξοί ανάδειξαν δύο σπουδαίους αθλητές κατά το παρελθόν: 'Ενας από αυτούς ήταν ο Γιάγκος Αντίοχος (1893-1981). Από μικρός ασχολήθηκε με τον αθλητισμό. Το 1912 πήγε στην Αμερική. Γνωρίστηκε με τον παλαιστή Τζιμ Λόντο, που τον έπεισε να ακολουθήσει τη σταδιοδρομία του παλαιστή. Διακρίθηκε στην Ελληνορωμαϊκή πάλη και αποκλήθηκε "o 'Ελληνας Απόλλωνας". Ο Αμερικάνικος τύπος συχνά ασχολήθηκε με τις επιτυχίες του. Το ψευδώνυμό του ήταν Τζων Πάξος, ενώ στους Παξούς ήταν γνωστός σαν "Αμερικάνος".
Ο δεύτερος ήταν ο Δημήτριος Βλαχόπουλος (1905-1989). Παλαιστής με το ψευδώνυμο Τζιμ Βλος. 'Εδωσε αγώνες στην Ευρώπη και συμμετείχε στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου το 1936.
ραδιοφωνικός σταθμός
'Εργο του Πολιτιστικού Συλλόγου Παξών. 'Αρχισε να εκπέμπει το φθινόπωρο του 1996 σε ερασιτεχνικό στάδιο. Το στούντιό του είναι στα Μαγαζιά Παξών. Θα τον βρείτε να σας κρατήσει συντροφιά στα FM 103,9.
περιοδικές εκδόσεις
Τo πρώτο παξινό έντυπο, που κυκλοφόρησε, ήταν η εφημερίδα "Η Φωνή των Παξών". Κυκλοφόρησε στις 6-9-1927 από τον Ι. Σ. Καλλονά. Η ζωή της ήταν βραχεία.
Η εφημερίδα ΠΑΞΟΙ κυκλοφόρησε από την 1-4-1925 μέχρι το Νοέμβρη του 1969 από το Χαράλαμπο Μητσιάλη, γνωστό στο νησί σαν Μίτσιελ ή Μυρτιώτη. Η έκδοση διακόπηκε τα χρόνια της κατοχής 1941-47. Συνολικά εκδόθηκαν 479 φύλλα, στα οποία έχουν καταγραφεί και διασωθεί πάρα πολλά ιστορικά, λαογραφικά, κοινωνικά κ.α. στοιχεία, που διαφορετικά θα είχαν χαθεί.
Σήμερα και από την 1-4-1972 εκδίδεται η μηνιαία εφημερίδα "ΗΧΩ ΤΩΝ ΠΑΞΩΝ" από την 'Ενωση Παξίων στην Αθήνα και ενημερώνει τους Παξινούς σε κάθε γωνιά της γης.
